در دنیای تجارت بینالملل، فرآیندهای گمرکی یکی از مهمترین مراحل واردات و صادرات کالا هستند که میتوانند زمانبر و پیچیده باشند. با پیشرفت تکنولوژی و گسترش اینترنت، سامانههای الکترونیکی متعددی برای تسهیل این فرآیندها معرفی شدهاند. یکی از این سامانهها، سامانه EPL (Electronic Packing List) است که به منظور تسهیل در ثبت و ارسال اظهارنامههای گمرکی و کاهش زمان ترخیص کالا طراحی شده است. این سامانه، با اتصال به سایر سامانههای گمرکی، امکانات بسیاری را برای بازرگانان، واردکنندگان و صادرکنندگان فراهم میآورد.
در این مقاله، به بررسی جامع سامانه EPL، نحوه استفاده از آن، ویژگیها، مزایا و نقش آن در فرآیند اظهارنامه گمرکی میپردازیم.
تاریخچه و اهداف سامانه EPL
سامانه EPL در ابتدا بهعنوان یک ابزار الکترونیکی برای مدیریت بستهبندی و ارسال اسناد مربوط به واردات و صادرات کالا راهاندازی شد. این سامانه با هدف بهبود کارایی گمرک و کاهش اشتباهات انسانی، امکان ارسال لیستهای بستهبندی و مستندات مربوطه را به صورت آنلاین فراهم کرد. از آن زمان، این سامانه بهطور پیوسته با بهروزرسانیهای مختلف برای تسهیل فرآیندهای واردات و صادرات و بهبود شفافیت گمرکی گسترش یافته است.
از جمله اهداف این سامانه، میتوان به کاهش زمان ترخیص کالاها، افزایش شفافیت در فرآیندهای گمرکی و سهولت در مدیریت مستندات اشاره کرد. بهویژه با توسعه و ارتباط سامانه EPL با پنجره واحد تجارت فرامرزی، فرآیندهای تجاری در گمرک ایران سرعت بیشتری یافته است.
ویژگیها و امکانات سامانه EPL
1. ثبت و ارسال اظهارنامه گمرکی الکترونیکی
سامانه EPL امکان ثبت و ارسال اظهارنامه گمرکی را به صورت کاملاً الکترونیکی فراهم کرده است. این فرآیند به طور خودکار اطلاعات کالا، ارزش گمرکی، نوع ترخیص و دیگر اطلاعات لازم را برای گمرک ارسال میکند، که منجر به کاهش هزینهها و زمان میشود.
2. مدیریت اسناد و مدارک
یکی از ویژگیهای مهم این سامانه، امکان بارگذاری و مدیریت اسناد مربوط به هر محموله وارداتی یا صادراتی است. کاربران میتوانند اسناد مرتبط با کالاها، مانند فاکتور، پیشفاکتور، گواهی مبدا، بارنامه و دیگر مستندات لازم را بهصورت آنلاین بارگذاری کنند.
3. نظارت و پیگیری وضعیت ترخیص کالا
سامانه EPL امکان پیگیری وضعیت کالاها از زمان واردات تا زمان ترخیص را فراهم میآورد. بازرگانان و واردکنندگان میتوانند بهراحتی وضعیت کالاهای خود را از طریق این سامانه مشاهده کنند و هرگونه مشکل یا تعویق در ترخیص را شناسایی کنند.
4. اتصال به دیگر سامانههای گمرکی
سامانه EPL به طور مستقیم با دیگر سامانههای گمرکی کشور، مانند سامانه جامع تجارت ایران (NTSW) و سامانههای مربوط به تخصیص ارز، ارتباط دارد. این ارتباط باعث تسهیل تبادل اطلاعات میان بخشهای مختلف گمرک و بازرگانی کشور میشود.
نحوه استفاده از سامانه EPL
برای استفاده از سامانه EPL، کاربران باید مراحل زیر را طی کنند:
- ثبتنام و دریافت مجوزهای لازم: ابتدا واردکنندگان یا صادرکنندگان باید در سامانه جامع تجارت ثبتنام کرده و پس از دریافت مجوزهای لازم مانند کارت بازرگانی و گواهی امضای الکترونیکی، وارد سامانه EPL شوند.
2. ثبت اظهارنامه گمرکی: پس از ورود به سامانه، واردکنندگان باید اطلاعات مربوط به کالا، حملونقل، و اسناد را وارد کرده و اظهارنامه گمرکی خود را ثبت کنند.
3. بارگذاری اسناد و مدارک: در مرحله بعدی، مستندات و اسناد مربوط به کالاهای وارداتی یا صادراتی باید بارگذاری شوند. این مدارک شامل پیشفاکتور، گواهی مبدا، و مدارک گمرکی دیگر میشود.
4. پیگیری وضعیت کالا: پس از ثبت اظهارنامه، واردکنندگان میتوانند وضعیت ترخیص کالا و مراحل گمرکی را پیگیری کنند.
نقش سامانه EPL در فرآیند اظهارنامه گمرکی
اظهارنامه گمرکی، یکی از مهمترین مدارک در فرآیند واردات و صادرات کالا است که باید بهطور دقیق و کامل به گمرک ارائه شود. سامانه EPL بهطور خاص به فرآیند ثبت اظهارنامه گمرکی کمک میکند و با استفاده از امکانات آنلاین، ثبت و ارسال این اظهارنامهها را تسهیل میکند. با استفاده از سامانه EPL، واردکنندگان میتوانند اطمینان حاصل کنند که تمامی اطلاعات کالاها بهدرستی وارد شده و فرآیندهای گمرکی بهطور سریعتر انجام میشود.
مزایای استفاده از سامانه EPL
1. کاهش زمان ترخیص کالا
سامانه EPL باعث کاهش زمان ترخیص کالاها از گمرک میشود. با استفاده از این سامانه، کلیه فرآیندهای ثبت، ارسال و پیگیری کالاها بهصورت الکترونیکی انجام میگیرد، که منجر به کاهش زمان مورد نیاز برای ترخیص و نهایی کردن فرآیندهای گمرکی میشود.
siavash🎸, [6/25/2025 4:15 PM]
2. افزایش شفافیت با استفاده از سامانه EPL
واردکنندگان و صادرکنندگان قادر به مشاهده وضعیت کالاها و روند ترخیص آنها بهصورت لحظهای هستند. این ویژگی باعث افزایش شفافیت در فرآیندهای تجاری و گمرکی میشود.
3. کاهش اشتباهات انسانی
از آنجا که بسیاری از مراحل فرآیندهای گمرکی به صورت خودکار انجام میشود، اشتباهات انسانی که ممکن است در مراحل دستی رخ دهد، کاهش مییابد. این امر باعث بهبود دقت در ثبت و ارسال اطلاعات میشود.
4. دسترسی آسان به اطلاعات
تمام اطلاعات مربوط به کالاها، اظهارنامهها و اسناد گمرکی در یک مکان متمرکز قرار دارند. این دسترسی آسان به اطلاعات به واردکنندگان و صادرکنندگان کمک میکند تا به سرعت و با دقت بیشتری کارهای گمرکی خود را انجام دهند.
چالشها و مشکلات سامانه EPL
با وجود مزایای فراوان سامانه EPL، همچنان برخی چالشها و مشکلات در مسیر استفاده از این سامانه وجود دارد. از جمله این مشکلات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. نیاز به آموزش و آشنایی با سامانه: بسیاری از واردکنندگان و صادرکنندگان به دلیل عدم آشنایی کامل با این سامانه ممکن است دچار مشکلاتی در ثبت اطلاعات شوند. برای حل این مسئله، لازم است که دورههای آموزشی بیشتری برای آشنایی با کاربران و بهبود تجربه کاربری ارائه شود.
2. مشکلات فنی و قطعیهای سیستمی: گاهی اوقات، سامانه EPL به دلیل مشکلات فنی، قطعیهای اینترنتی یا بارگذاری سنگین با مشکلاتی مواجه میشود که ممکن است موجب تأخیر در ارسال یا دریافت اطلاعات شود. این مشکلات میتواند فرآیند گمرکی را کند کرده و مشکلاتی برای بازرگانان ایجاد کند.
3. محدودیتهای قانونی و بینالمللی: برخی واردکنندگان و صادرکنندگان ممکن است با مشکلات قانونی یا محدودیتهای بینالمللی در ارتباط با استفاده از سامانه EPL مواجه شوند. به عنوان مثال، برای واردات کالا از برخی کشورها، نیاز به ارائه مستندات خاصی است که ممکن است سامانه EPL قادر به پذیرش آنها نباشد.
سامانه EPL یکی از ابزارهای کلیدی در تسهیل فرآیندهای گمرکی است که با ارائه امکانات متعدد به واردکنندگان و صادرکنندگان، میتواند نقش مهمی در کاهش زمان ترخیص کالاها و افزایش شفافیت گمرکی ایفا کند. از طریق این سامانه، کاربران قادر به ثبت و ارسال اظهارنامه گمرکی به صورت آنلاین هستند و میتوانند بهراحتی وضعیت کالاهای خود را پیگیری کنند. همچنین، این سامانه با کاهش اشتباهات انسانی و تسهیل در بارگذاری اسناد و مدارک، فرآیندهای تجاری را کارآمدتر میسازد.
با این حال، چالشهایی مانند نیاز به آموزشهای بیشتر، مشکلات فنی و محدودیتهای قانونی همچنان وجود دارد که باید بهطور مستمر برطرف شوند. بهطور کلی، سامانه EPL با توجه به ویژگیها و مزایای آن، یکی از ابزارهای ضروری برای بهبود فرآیندهای گمرکی در تجارت بینالمللی است.
